W obecnych uwarunkowaniach prawnych nabycie nieruchomości jest czynnością dość ryzykowną. Z jednej strony na tę czynność przeznacza się znaczne środki pieniężne z drugiej strony istnieje wiele potencjalnych zagrożeń dla planowanej na nieruchomości inwestycji. Pewnie właśnie z tych względów na rynku usług prawniczych coraz większą popularnością cieszy się usługa audytu prawnego, która ogólnie ma za zadanie wykryć wszystkie istotne niebezpieczeństwa związane z kupnem nieruchomości i przeprowadzeniem całego procesu inwestycyjnego na niej. Warto zaznaczyć, iż także cena audytu prawnego nie jest aż taka duża w relacji do ceny nabywanego dobra i ewentualnej straty, którą można ponieść bez szczegółowej analizy tego co się nabywa.
Oczywiście każdy audyt prawny nieruchomości powinien rozpoczynać się od analizy podstawowych dokumentów, takich jak księga wieczysta, wypis i wyrys z ewidencji gruntów oraz miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, które dadzą nam odpowiedź na pytanie od kogo dokładnie nabywamy nieruchomość, i czy przedmiot własności nie jest obciążony prawami jakiejś osoby trzeciej. Dodatkowo dowiemy się także czy nieruchomości nie grozi jakiekolwiek wywłaszczenie ze strony jednostki samorządu terytorialnego lub Skarbu Państwa. Ważnym składnikiem analizy jest opinia na temat możliwości inwestycyjnych nieruchomości, w tym także odpowiedź na pytanie czy nieruchomość spełnia wszystkie warunki aby zamierzenia inwestora mogły stać się rzeczywistością
Kompleksowy audyt prawny dotyczący nabywanej nieruchomości nie może ograniczać się jedynie do kwestii prawnych, ale także zawierać informacje dotyczących ceny, jej potencjalnego wzrostu lub spadku w przyszłości. Ta część raportu jest zatem bardzo zbliżona do operatu szacunkowego sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego. Do sporządzenia tej części potrzebna jest szeroka wiedza odnosząca się do całego regionu, w którym położona jest nieruchomość. Dla tej części audytu niebagatelne znaczenie mają zapisy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Jeżeli jednak plan nie istnieje – co zdarza się bardzo często – pełny audyt prawny nieruchomości powinien uwzględniać analizę studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, aby choć skonfrontować kierunki rozwoju przestrzennego i zasady polityki przestrzennej i przeanalizować to z zamierzeniami inwestora.
Koniecznym składnikiem każdego profesjonalnego audytu prawnego nieruchomości – jest także analiza przepisów związanych z ochroną konserwatorską i przyrodniczą terenu, co w znacznym stopniu może utrudniać swobodne dysponowanie nieruchomością oraz zwiększa wydatki na inwestycję. Jest to istotne zwłaszcza dlatego, że każde tego typu działanie wymaga często dodatkowego zezwolenia.
Końcowym efektem audytu prawnego jest dość rozległy raport, którego rolą jest jak najbardziej precyzyjne i jasne przekazanie zaleceń potencjalnemu inwestorowi. Audyt ma przede wszystkim dać nam odpowiedź na pytanie: czy nie przepłacamy oraz jak duże ryzyko inwestycyjne ponosimy. Bez wątpienia jest to narzędzie, którego stosowanie powinien rozważyć każdy, nawet indywidualny inwestor.
