Oferta i jej przyjęcie to najbardziej klasyczny sposób zawarcia umowy, niezwykle popularny w praktyce. Konstrukcja ta jest wykorzystywana zarówno przy drobnych umowach życia codziennego, jak i przy poważnych transakcjach gospodarczych. Cała regulacja normatywna zamyka się przy tym w kilkunastu przepisach kodeksu cywilnego. Kodeks cywilny przewiduje możliwość zawarcia umowy za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość w drodze przyjęcia oferty (art.66 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz.U.2014.121 j.t. z późn. zm.- dalej k.c.).
Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy ( art.66 k.c. § 1). Przede wszystkim osoba składająca ofertę powinna wyraźnie określić: 1) podmioty (strony) proponowanej umowy, 2) jej przedmiot, czyli powinnego zachowania, którego umowa dotyczy (w stosunkach zobowiązaniowych chodzi o wskazanie świadczenia dłużnika), oraz 3) treść stosunku umownego, którą wyznaczają poszczególne prawa i obowiązków stron.
W praktyce często się zdarza, że do przedsiębiorców dzwonią przedstawiciele różnych firm oferując swoje usługi na bardzo korzystnych warunkach współpracy (na przykład, że pierwszy miesiąc jest bezpłatny, że w każdej chwili można umowę wypowiedzieć i tp). Przedsiębiorca zainteresowany ofertą wyraża zgodę na zawarcie umowy. Cała rozmowa, po uprzednim wyrażeniu zgody, jest nagrywana. Następnie przedsiębiorca dostaje pisemną wersję umowy, ale uzupełnioną o wiele postanowień, niezaprezentowanych w trakcie przedstawienia telefonicznej oferty, ale utrudniających lub wręcz uniemożliwiających wypowiedzenie umowy.
W takiej sytuacji warto posiadać wiedzę, iż po pierwsze pisemna umowa, zmieniająca lub uzupełniająca umowę ustną stanowi nową ofertę, która przestaje wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia ( art.66 § 2 k.c.). Oznacza to, że przedsiębiorca ma wyrazić kolejną zgodę na zawarcie nowej, przysłanej mu umowy. Jeżeli brak jest takiej zgody pisemna umowa go nie obowiązuje i nie może być interpretowana jako potwierdzenie umowy zawartej telefonicznie.
Po drugie, jeżeli oferta zaprezentowana telefonicznie nie zawierała istotnych postanowień umowy (essentialia negotii) jest nieważna i oferent (firma występująca z ofertą) nie może się domagać jej wykonania od przedsiębiorcy.
Analizując opisane wyżej sytuacje nie sposób nie odnieść się do przepisu art. 65 § 1 k.c., zgodnie z którym oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których zostało złożone, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu.
Reasumując, najistotniejsze znaczenie ma nawet nie dosłowne brzmienie nagranej rozmowy, a to w jaki sposób przedsiębiorca zrozumiał cel oraz postanowienia umowy.
Źródła:
– ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz.U.2014.121 j.t. z późn. zm.).
