Ochrona sygnalistów stała się jednym z kluczowych tematów, mających na celu zapewnienie uczciwości i przejrzystości w miejscach pracy. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937, znana jako dyrektywa o ochronie sygnalistów, wyznacza nowe standardy ochrony osób zgłaszających naruszenia. Jej implementacja w polskim prawie, obowiązująca od 2024 roku, stawia przed przedsiębiorcami nowe wymagania i otwiera przestrzeń na wiele praktycznych rozwiązań.
Czym jest dyrektywa o ochronie sygnalistów?
Dyrektywa 2019/1937 wprowadza jednolite zasady ochrony dla osób zgłaszających naruszenia prawa w sektorze publicznym i prywatnym. Jej celem jest stworzenie bezpiecznych mechanizmów dla sygnalistów, którzy chcą informować o przypadkach naruszeń prawa, takich jak korupcja, łamanie przepisów ochrony środowiska czy oszustwa podatkowe. Dzięki niej pracownicy mogą czuć się pewniej, wiedząc, że są chronieni przed potencjalnymi represjami.
Implementacja dyrektywy w Polsce – nowe obowiązki dla pracodawców
Polska ustawa wdrażająca dyrektywę wprowadziła szereg zmian, które przedsiębiorcy muszą uwzględnić w codziennej działalności. Oto najważniejsze z nich:
- Obowiązek ustanowienia kanałów zgłaszania nieprawidłowości – każda organizacja zatrudniająca co najmniej 50 pracowników lub prowadząca działalność w wybranym sektorze musi zapewnić pracownikom i współpracownikom możliwość anonimowego i bezpiecznego zgłaszania naruszeń. Kanały te powinny być łatwe w obsłudze i zapewniać pełną poufność.
- Ochrona przed represjami – przepisy wyraźnie zakazują działań odwetowych wobec sygnalistów, takich jak zwolnienia, obniżanie wynagrodzeń czy pogorszenie warunków pracy.
- Rejestracja zgłoszeń – organizacje muszą prowadzić rejestr zgłoszeń, dokumentując zarówno przypadki zgłoszeń, jak i podjęte działania następcze, przy jednoczesnym przestrzeganiu zasad ochrony danych osobowych.
- Informowanie o zewnętrznych możliwościach zgłaszania – sygnaliści powinni być informowani o możliwości zgłaszania naruszeń prawa także do odpowiednich organów publicznych.
Jak przygotować się na nowe regulacje?
Aby sprostać wymogom, przedsiębiorcy powinni podjąć następujące kroki:
- Stworzenie procedury wewnętrznej – procedura powinna określać przejrzyste zasady ochrony sygnalistów, w tym procedury zgłaszania naruszeń, sposób ich obsługi oraz gwarancje dla sygnalistów;
- Opracowanie dokumentacji ochrony danych – przeprowadzenie analizy ryzyka i oceny skutków, wprowadzenie zmian w rejestrach, nadanie upoważnień do przetwarzania danych, opracowanie klauzul informacyjnych;
- Ustanowienie kanałów zgłoszeniowych – wdrożenie takich kanałów jak dedykowane skrzynki e-mailowe, anonimowe linie telefoniczne czy systemy online powinno pozwolić na sprawne i bezpieczne przyjmowanie i rozpatrywanie zgłoszeń o naruszeniach prawa;
- Szkolenia pracowników – kadra zarządzająca oraz pracownicy powinni być regularnie szkoleni w zakresie ochrony sygnalistów, by zwiększyć ich świadomość oraz umiejętność reagowania na zgłoszenia;
- Monitorowanie i audyty – regularne przeglądy i audyty pomogą weryfikować skuteczność wprowadzonych mechanizmów i dostosowywać je do zmieniających się wymogów.
Korzyści z ochrony sygnalistów
Wdrożenie odpowiednich procedur ochrony sygnalistów to nie tylko obowiązek, ale także szansa na zwiększenie transparentności w firmie. Wczesne wykrywanie nieprawidłowości minimalizuje ryzyko strat operacyjnych, finansowych i wizerunkowych. Co więcej, odpowiedzialne podejście do sygnalistów buduje pozytywny wizerunek przedsiębiorstwa i zwiększa jego atrakcyjność w oczach potencjalnych pracowników i partnerów biznesowych.
Profesjonalne wsparcie dla pracodawców
Zobacz, jak wspieramy przedsiębiorców oraz instytucje publiczne w zakresie wdrożenia i utrzymania systemu ochrony sygnalistów i przeciwdziałania mobbingowi. Sprawdź, jak możemy Ci pomóc.
