Potrącenie jest jednostronnym oświadczeniem, na mocy którego wzajemne zobowiązania stron umarzają się. W prawie cywilnym istnieje możliwość szerokiego potrącania wzajemnych długów. Inaczej jednak tę kwestie reguluje Kodeks pracy w zakresie możliwości potrącenia wynagrodzenia z wierzytelnościami pracodawcy (lub innych osób) względem pracownika.
- Co do zasady potrącenia możliwe z wynagrodzenia pracownika można podzielić na dwa rodzaje:
potrącania wierzytelności, co do których dokonywania pracodawca jest zobowiązany przepisami prawa i taka operacja nie wymaga zgody pracownika, - potrącenia dotyczące innych wierzytelności, które mogą być potrącane jedynie za zgodą pracownika. Pracodawca nie ma jednak obowiązku dokonywania tych potrąceń.
Zgodnie z art. 87 kodeksu pracy pracodawca może dokonywać potrąceń nawet bez zgody pracownika z jego wynagrodzenia z należnościami stanowiącymi:
1) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych;
2) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne;
3) zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi;
4) finansowe kary porządkowe.
Potrąceń z tych tytułów dokonuje się zgodnie z określoną powyżej kolejnością. I tak, roszczenia alimentacyjne mają pierwszeństwo przed innymi roszczeniami egzekwowanymi na mocy tytułów wykonawczych, itd.
Istnieje także możliwość potrącania z pensji także innych zobowiązań. Takie potrącenia muszą jednak odbywać się za zgodą samego zainteresowanego. Do często spotykanych należności dobrowolnych potrącanych z wynagrodzenia pracownika należą np. składki z tytułu ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków lub dobrowolnego ubezpieczania na życie, raty udzielonych pożyczek, raty pożyczek udzielonych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych czy składki z tytułu członkostwa w związku zawodowym.
Poza powyższymi przykładami pracodawca nie ma prawa wypłacać mniejszego wynagrodzenia pracownikowi powołując się na przedawnienie.
