Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji jednego z wykazów, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 lutego 2014 r. III AUa 971/13, Publ. – LEX nr 1448515)
Zgodnie z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r., poz. 1440 j.t. z późn. zm.) ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r. uzyskują prawo do emerytury po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym oraz mają niezbędny okres składkowy i nieskładkowy o którym mowa w art. 27 ustawy, tj. 25 lat dla mężczyzn.
Odnosząc się do samego warunku odpowiednio długiego okresu pracy w warunkach szczególnych należy wskazać, że zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43 j.t. z późn. zm.- dalej rozporządzenie) winien on wynosić co najmniej 15 lat, a sama praca musi być wymieniona w wykazie A, stanowiącym załącznik do przedmiotowego rozporządzenia, prócz tego ma być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (§ 2 ust. 1). Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
Zgodnie z Działem VIII pkt 2 rozporządzenia praca na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jest pracą w szczególnych warunkach. Zatem osoba, która spełnia opisane powyżej warunki ustawowe może występować do ZUS z wnioskiem o przyznanie emerytury w związku z pracą w warunkach szczególnych.
Fakt wykonywania pracy w szczególnych warunkach, której wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego powinien wynikać ze świadectwa pracy lub z zaświadczenie o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach. Zgodnie z Działem VIII pkt 2 rozporządzenia praca na stanowisku kierowcy samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jest pracą w szczególnych warunkach.
Jak trafnie wskazał w swoim wyroku Sąd Apelacyjny w Łodzi: „podstawowym dokumentem poświadczającym staż pracy w warunkach szczególnych jest świadectwo wykonywania pracy w takich warunkach wystawione przez uprawnionego pracodawcę lub jego następcę prawnego” (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 listopada 2013 r. III AUa 136/13, Publ.- LEX nr 1400330 ). Nie wyłącza to możliwości ustalenia faktu wykonywania pracy w warunkach szczególnych w drodze sądowej na podstawie zeznań świadków w sytuacji gdy fakt taki nie wynika z dokumentacji pracowniczej.
Źródła:
– wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 lutego 2014 r. III AUa 971/13, Publ. – LEX nr 1448515;
– ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r., poz. 1440 j.t. z późn. zm.)
– rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43 j.t. z późn. zm.)
– wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 12 listopada 2013 r. III AUa 136/13, Publ.- LEX nr 1400330.
