Roszczenie o przywrócenie do pracy jest jednym z roszczeń przysługujących pracownikowi w przypadku rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę na czas nieokreślony.
Orzeczenie sądu przywracające pracownika do pracy może zostać wydane w sytuacji, gdy upłynął już okres wypowiedzenia umowy o pracę. Przywrócenie do pracy nie następuje jednakże automatycznie na podstawie wyroku sądu. Konieczne jest jeszcze dokonanie przez pracownika zgłoszenia gotowości niezwłocznego podjęcia pracy w terminie do 7 dni od dnia przywrócenia do pracy. Termin ten rozpoczyna bieg od dnia, w którym orzeczenie sądu o przywróceniu do pracy stało się prawomocne. W przypadku gdy pracownik zgłosi gotowość do podjęcia pracy po tym terminie, pracodawca może odmówić jego zatrudnienia, z wyjątkiem sytuacji gdy przekroczenie terminu nastąpiło z przyczyn od pracownika niezależnych.
Jakie są skutki przywrócenia do pracy?
W wyniku przywrócenia do pracy dotychczasowy stosunek pracy ulega odtworzeniu w granicach i na warunkach obwiązujących przed rozwiązaniem umowy o pracę. Powrót do pracy następuje z dniem zgłoszenia przez pracownika gotowości do podjęcia pracy. Od tego też dnia następuje odtworzenie rozwiązanego stosunku pracy.
Przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach oznacza, że pracodawca jest obowiązany zatrudnić pracownika na takim samym stanowisku, jakie zajmował on poprzednio oraz zapewnić mu możliwość wykonywania takiej samej pracy i z tym samym wynagrodzeniem.
Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, wlicza się do okresu zatrudnienia okres pozostawania bez pracy, za który przyznano wynagrodzenie. Okresu pozostawania bez pracy, za który nie przyznano wynagrodzenia, nie uważa się za przerwę w zatrudnieniu, pociągającą za sobą utratę uprawnień uzależnionych od nieprzerwanego zatrudnienia.
Kiedy pracownikowi należy się wynagrodzenie za okres pozostawania bez pracy?
Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące – nie więcej niż za miesiąc.
Wyjątki przewidziane zostały w przypadku rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem w wieku przedemerytalnym, z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu macierzyńskiego lub z pracownikiem- ojcem wychowującym dziecko w okresie korzystania z urlopu macierzyńskiego. Wówczas wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy.
Zapłaty wynagrodzenia za okres pozostawiania bez pracy można dochodzić zarówno razem z powództwem o przywrócenie do pracy jak i oddzielnie.
Sąd pracy, orzekając o przywróceniu pracownika do pracy, może zatem zasądzić jednocześnie wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Zasądzenie tego wynagrodzenia następuje w tym wypadku pod warunkiem podjęcia przez pracownika pracy po przywróceniu do niej. Roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy staje się wymagalne dopiero z dniem podjęcia przez pracownika pracy.
Należy przy tym pamiętać, że okresem pozostawania bez pracy nie jest czas niezdolności do pracy, za który pracownik otrzymał zasiłek chorobowy z ubezpieczenia społecznego, świadczenie rehabilitacyjne bądź rentę z tytułu niezdolności do pracy z dodatkiem pielęgnacyjnym z racji niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Okres, w którym pracownik pobierał te świadczenia, odlicza się od tego, za który przyznano mu wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy w wyniku przywrócenia.
Czy pracodawca może zmienić umowę i warunki wykonywania pracy?
Przywrócenie następuje na poprzednio zajmowane stanowisko i na poprzednich warunkach określonych w umowie o pracę. Trzeba przy tym pamiętać, iż wraz z reaktywacją stosunku pracy, zarówno pracownika jak i pracodawcę obejmuje pełnia praw i obowiązków. Pracodawca może zatem korzystać ze swoich kompetencji kierowniczych, a tym samym dokonać tzw. wypowiedzenia zmieniającego, tj. wypowiedzenia obecnej umowy i zaproponować nowe warunki pracy i płacy. Dotychczasowa umowa ulega rozwiązaniu z upływem okresu wypowiedzenia, jeśli zaś pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków, uważa się, że wyraził na nie zgodę .
Pracodawca w wykonaniu wyroku przywracającego do pracy na poprzednich warunkach może także powierzyć pracownikowi na podstawie art. 42 § 4 kodeksu pracy inną pracę niż określona w umowie o pracę, jeżeli wykonywanie pracy na stanowisku zajmowanym przez niego przed rozwiązaniem stosunku pracy nie jest możliwe z przyczyn organizacyjnych. W tym wypadku okres zatrudnienia na innym stanowisku nie może przekraczać trzech miesięcy w roku kalendarzowym, a zmiana stanowiska pracy nie może powodować obniżenia wynagrodzenia.
Przywrócenie do pracy a obowiązek zwrotu odprawy
W przypadku rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy z przyczyn nie leżących po stronie pracownika, pracodawca zatrudniający ponad 20 pracowników obowiązany jest do wypłaty odprawy, stosownie do przepisów ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.
Na skutek przywróceniu pracownika do pracy prawomocnym wyrokiem, odpada jednakże podstawa prawna odprawy wypłaconej pracownikowi w związku z rozwiązaniem stosunku pracy. W rezultacie, pracodawca, po przywróceniu pracownika do pracy, może dochodzić zwrotu wypłaconej odprawy jako świadczenia nienależnego.
Pracownik może uniknąć konieczności zwrotu pracodawcy odprawy w sytuacji gdy, będzie w stanie wykazać, iż odprawa została zużyta w taki sposób, że nie jest już wzbogacony.
Odprawa wypłacona pracownikowi w związku z rozwiązaniem stosunku pracy, po przywróceniu do pracy może także podlegać zaliczeniu na poczet wynagrodzenia należnego za czas pozostawania bez pracy.
