Rozpatrywanie spraw cywilnych przez polskie sądy wymaga dużej ilości czasu, pieniędzy oraz sił. Wiedzą zapewne o tym rodzimi przedsiębiorcy, którzy wielokrotnie spotkali się z sytuacją, gdy pomimo uzyskania prawomocnego orzeczenia nie mogą skutecznie wyegzekwować swoich roszczeń od dłużników z uwagi na fakt, iż ci ostatni po prostu „uciekli z majątkiem”. Nic więc dziwnego, iż przedsiębiorcy w wielu przypadkach po prostu nie dochodzą swego przed sądem, bo jak sami mówią kompletnie się im to nie opłaca. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest skomplikowana procedura cywilna. W związku z powyższym, długotrwałe rozpatrywanie sprawy może narazić powoda na niekorzystne skutki – nawet, jeśli wygra sprawę, może okazać się, że nie uzyska żadnego świadczenia od pozwanego.
Jest jednak wyjście z takiej sytuacji. Polskie prawo pomimo swoich wad odznacza się także pewną elastycznością, którą – w naszym przekonaniu – trzeba wykorzystywać. I tak w opisanych powyżej przypadkach świetnym remedium na bolączki pozywających przedsiębiorców może być instytucja zabezpieczenia roszczenia w postępowaniu cywilnym, która gwarantuje, iż prawa powoda są chronione w jak najszerszym zakresie i to praktycznie od samego wytoczenia powództwa. Zgodnie z treścią art. 730 Kodeksu postępowania cywilnego, w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia roszczenia. Sąd może udzielić zabezpieczenia w zasadzie w każdej chwili – przed wszczęciem postępowania lub w jego toku. Po uzyskaniu przez uprawnionego tytułu wykonawczego dopuszczalne jest udzielenie zabezpieczenia tylko wtedy, jeżeli ma ono na celu zabezpieczenie roszczenia o świadczenie, którego termin spełnienia jeszcze nie nastąpił.
Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego zabezpieczenie roszczeń pieniężnych następuje przez:
- zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego;
- obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową;
- ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu;
- obciążenie statku albo statku w budowie hipoteką morską;
- ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu;
- ustanowienie zarządu przymusowego nad przedsiębiorstwem lub gospodarstwem rolnym obowiązanego albo zakładem wchodzącym w skład przedsiębiorstwa lub jego częścią albo częścią gospodarstwa rolnego obowiązanego.
Aby skorzystać z dobrodziejstwa zabezpieczenia roszczeń pieniężnych w procesie należy uprawdopodobnić samo dochodzone roszczenie oraz interes prawny w zabezpieczeniu tego roszczenia. Znaczy to tyle, iż należy pokazać sądowi po pierwsze, iż to czego się domagamy od pozwanego jest uzasadnione, a po drugie, że jeżeli sąd nie zastosuje zabezpieczenia to powództwo i egzekucja będą – z dużą dozą prawdopodobieństwa – bezcelowe.
