Polskie prawo nie zawiera definicji dóbr osobistych. W Kodeksie cywilnym możemy jedynie znaleźć przykładowy katalog, który zawiera następujące dobra osobiste: zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska. Ten katalog jest na bieżąco dostosowywany do zmian zachodzących w naszej codzienności przez orzecznictwo sądów oraz ewolucję poglądów przedstawicieli doktryny prawnej. Właśnie w ten sposób poszerzono listę przykładowych dóbr osobistych, m.in. o prawo najbliższej rodziny do pochowania osoby zmarłej oraz do pamięci o niej, prawo do spokojnego korzystania z mieszkania, intymności i prywatności życia, płci człowieka, czy o prawo do ochrony wizerunku i dobrego imienia.
Naruszenie dóbr osobistych musi mieć charakter obiektywny, a nie subiektywny. Co to oznacza? Przy ocenie, czy doszło do naruszenia dobra osobistego, musimy kierować się nie subiektywnym odczuciem osoby żądającej ochrony prawnej, a tym, jaką opinię wywołuje w społeczeństwie dane zachowanie. Co ważne, odwołanie się do obiektywnych (czyli kształtowanych przez opinie ludzi rozsądnie i uczciwie myślących) kryteriów naruszenia dóbr osobistych nie oznacza, że decydujące znaczenie ma reakcja, jaką dane zachowanie wywołuje. Liczy się opinia, a nie reakcja, gdyż reakcja może nie wystąpić w ogóle, co nie wpływa w żaden sposób na ocenę, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych.
Drugim istotnym elementem oceny, czy doszło do naruszenia dobra, którego ochrony domaga się osoba zgłaszająca żądanie jest konieczność wzięcia pod uwagę całokształtu okoliczności. Nie można oceniać danej wypowiedzi, czy danego działania bez szerszego kontekstu. Nierzadko takie same zachowanie może zostać różnie odebrane i zaklasyfikowane w różnych kontekstach. Na przykład, odezwanie się do kolegi podczas wspólnej gry komputerowej słowami: „Ale z Ciebie idiota” zazwyczaj nie zostanie odebrane jako naruszenie dóbr osobistych. Te same słowa wypowiedziane podczas panelu dyskusyjnego w telewizji mogą spotkać się z zupełnie inną oceną.
W tym miejscu, warto wspomnieć o tym, że powołanie się na wypowiedź osoby trzeciej nie uchyla odpowiedzialności za naruszenie cudzych dóbr osobistych, jeżeli wypowiedź ta zawiera zarzuty zniesławiające, a ich prawdziwość nie zostanie wykazana w razie sporu sądowego. Takie zachowanie jest traktowane jako naruszenie dóbr osobistych, ponieważ osoba, która powtarza poglądy osoby trzeciej, jednocześnie wyraża własne przekonanie o ich prawdziwości. Oczywiście w takiej sytuacji ważny jest kontekst wypowiedzi, ale nie wolno myśleć, że cytowanie automatycznie wyłącza ewentualną odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych.
W sprawie o naruszenie dóbr osobistych obowiązek udowodnienia, że pozwany naruszył jego dobra osobiste ciąży na powodzie. Nie ma tutaj żadnego zaskoczenia – takie rozłożenie ciężaru dowodu jest zasadą ogólną zawartą w procedurze cywilnej. Z kolei na pozwanym ciąży obowiązek udowodnienia, że jego działanie naruszające dobra osobiste powoda nie było bezprawne, bo w ten sposób broni się przed poniesieniem odpowiedzialności za naruszenie dóbr osobistych.
A jak w takim razie wygląda pozew w sprawie o naruszenie dóbr osobistych? Otóż przesłankami odpowiedzialności są: istnienie dobra osobistego, jego naruszenie oraz bezprawność działania sprawcy naruszenia. Spełnienie dwóch pierwszych przesłanek musi wykazać podmiot poszkodowany. Właśnie to musi znaleźć się w pozwie. Powód nazywa dobro osobiste, które jego zdaniem zostało naruszone, a następnie opisuje sposób jego naruszenia i wskazuje, jakie ma dowody na swoje twierdzenia. Co ważne, dopiero udowodnienie tych okoliczności niesie ze sobą domniemanie, że naruszenie dobra osobistego jest bezprawne, co jednocześnie przenosi ciężar dowodu na sprawcę naruszenia, który w takiej sytuacji musi wykazać, że naruszenie nie było bezprawne, ale to nastąpi dopiero w odpowiedzi na pozew.
W sporze o ochronę dóbr osobistych, powód musi również oznaczyć w pozwie świadczenie, jakiego się domaga. Czy ma to być świadczenie pieniężne, czy na przykład powód domaga się złożenia oświadczenia prostującego wcześniejszą wypowiedź pozwanego. Oczywiście to świadczenie czy zachowanie, którego może domagać się powód musi być skonkretyzowane i dobrane adekwatnie do rodzaju, intensywności i zasięgu dokonanego naruszenia.
Przy naruszeniu dóbr osobistych odpowiedzialność pieniężna sprawcy naruszenia może przybrać dwie firmy: zadośćuczynienie za wyrządzoną krzywdę oraz odszkodowanie za poniesione przez powoda straty majątkowe będące konsekwencją naruszenia dobra osobistego. Oba te świadczenia podlegają odrębnym zasadom oceny.
Przy ocenie, jaka suma jest odpowiednia tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę spowodowaną naruszeniem dóbr osobistych, sąd będzie brał pod uwagę rodzaj dobra, które zostało naruszone oraz charakter, stopień nasilenia i czas trwania doznawania przez osobę, której dobro zostało naruszone, ujemnych przeżyć psychicznych spowodowanych naruszeniem (krzywda), a także nasilenie złej woli sprawcy.
Z kolei przy ocenie należnego odszkodowania za straty majątkowe wynikające z naruszenia dobra osobistego, sąd będzie brał pod uwagę rozmiar szkody i związek przyczynowo – skutkowy między naruszeniem dobra osobistego a ubytkiem w majątku osoby pokrzywdzonej, przy czym ubytek w majątku może mieć formę zarówno kosztów, jak i utraconych przychodów. Nie ma tutaj znaczenia nasilenie złej woli sprawcy, rodzaj naruszonego dobra, czy stopień natężenia ujemnych przeżyć psychicznych poszkodowanego.
Poniżej przygotowaliśmy dwa przykłady z życia codziennego, w których może dojść do naruszenia dóbr osobistych.
Drugim częstym przykładem z polskich sal sądowych jest naruszenie dóbr osobistych przez utwory satyryczne. Oczywiście satyra co do zasady jest elementem debaty publicznej, ale może ona przekroczyć granice bezprawności na przykład jeżeli jej jedynym celem jest ośmieszenie osoby publicznej (a nie jej poglądów na daną kwestię, która jest przedmiotem dyskusji w sprawie ważnych społecznie wartości). Drugim przykładem satyry przekraczającej granice bezprawności są sytuacje, kiedy twórca odnosi się sfery prywatnej danej osoby. Oczywiście tutaj ochroną nie będzie objęta prywatność osoby, która sama zabiegała o zainteresowanie opinii publicznej swoimi prywatnymi sprawami, bowiem w ten sposób wyraziła domniemaną zgodę na pozbawienia się części swojej prywatności.
Jeżeli potrzebujesz pomocy prawnej w uzyskaniu odszkodowania za naruszenie dóbr osobistych, to możesz skorzystać z usług naszej Kancelarii. Nasz doświadczony Zespół kompleksowo pomoże Ci w Twojej sprawie. Zapraszamy do kontaktu. Udzielamy zarówno porad online, jak i spotykamy się z Klientami w Kancelarii.
Odszkodowanie za wypadek komunikacyjny Codziennie dochodzi do kilkudziesięciu wypadków komunikacyjnych na polskich drogach, co powoduje, że każdego dnia jesteśmy narażeni na ryzyko stania się
Odszkodowanie za błąd medyczny W przypadku każdej operacji czy zabiegu istnieje ryzyko, że lekarz lub personel medyczny może dopuścić się błędu medycznego.
Zaniżone odszkodowanie – co zrobić, gdy nie zgadzamy się z wyceną Towarzystwa Ubezpieczeniowego? W wielu przypadkach Towarzystwa Ubezpieczeniowe proponują ubezpieczonym zaniżone odszkodowanie. Niestety
Wszystkie materiały znajdujące się na stronie internetowej Kancelarii Radcy Prawnego Sylwii Barcz-Popiel, dostępne są nieodpłatnie. Zostały zamieszczone jedynie w celu informacyjnym, w związku z czym żadna z informacji znajdujących się na tej stronie internetowej nie stanowi porady prawnej. Osoby zainteresowane uzyskaniem porady prawnej lub bardziej szczegółowych informacji dotyczących kwestii omawianych na niniejszej stronie proszone są o kontakt z Kancelarią poprzez formularz kontaktowy, telefonicznie lub mailowo.
Wszelkie materiały umieszczone na tej stronie podlegają ochronie na podstawie przepisów prawa autorskiego oraz innych przepisów dotyczących ochrony własności intelektualnej. Wszelkie prawa do zamieszczonych na niniejszej stronie materiałów przysługują Kancelarii Radcy Prawnego Sylwii Barcz-Popiel, chyba, że inaczej zastrzeżono. Wykorzystanie jakichkolwiek materiałów zawartych na stronie oraz samej strony, w całości lub części, w celu innym niż użytek osobisty, wymaga wyraźnej, pisemnej zgody Kancelarii Radcy Prawnego Sylwii Barcz-Popiel.
Od 2010 roku nasza Kancelaria radców prawnych i adwokatów świadczy kompleksową obsługę prawną, dedykowaną przedsiębiorcom, jednostkom samorządu terytorialnego oraz klientom indywidualnym.
Nasza działalność obejmuje zarówno obszar krajowy, jak i zagraniczny, co pozwala nam efektywnie wspierać Klientów na różnych rynkach.
Jesteśmy dumni z faktu, że nasze usługi są świadczone przez doświadczony zespół ekspertów prawa, którzy skrupulatnie pracują nad zaspokojeniem potrzeb naszych Klientów.
Nasze podejście oparte jest na współpracy w zespole, co pozwala nam skutecznie rozwiązywać różnorodne sprawy prawne i zapewniać kompleksową opiekę prawną na najwyższym poziomie.
ul. Wileńska 32 lok. 212, II piętro
05-200 Wołomin
realizacja: studiodi
Korzystając ze tej strony internetowej, bez zmian konfiguracji przeglądarki, wyraża Pani/Pan zgodę na zapisywanie plików cookies w Pani/Pana przeglądarce. Za pomocą plików cookies zbierane są informacje, które mogą stanowić dane osobowe. Są one przetwarzane w celu poprawy jakości usług oraz w celach statystycznych. Prosimy pamiętać, że zawsze może Pani/Pan zmienić ustawienia dotyczące plików cookies.
Klikając w poniższy link może Pani/Pan zapoznać się z informacjami, w jaki sposób przetwarzamy Pani/Pana dane osobowe oraz jakie ma Pani/Pan związane z tym prawa.
