Organem uprawnionym do decydowania o przyznaniu lub odmowie przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ZUS) właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby występującej z wnioskiem o przyznanie takiej renty. Zgodnie z art.57 ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. 2013, poz.1440 t.j. z późn. zm.; dalej-u.e.r.f.u.s.) renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:
1) jest niezdolny do pracy;
2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;
3) niezdolność do pracy powstała w okresach składkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów.
Niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
W orzecznictwie przyjmuję się, że „o niezdolności do pracy nie decyduje sam fakt występowania schorzeń, lecz ocena, czy i w jakim zakresie wpływają one na utratę zdolności do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami”. (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 18 września 2013 r. III AUa 245/13, Publ.-LEX nr 1378800). Składając wniosek do ZUS należy o tym pamiętać, bowiem związek pomiędzy występującym schorzeniem i niezdolnością do wykonywania pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami ma decydujące znaczenie dla przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy oraz dla ewentualnego dochodzenia tych świadczeń przed sądem w razie odmownej decyzji ZUS.
Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:
1) 1 rok – jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;
2) 2 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;
3) 3 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;
4) 4 lata – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;
5) 5 lat – jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
Jeżeli jednak niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, ubezpieczony ma prawo do przyznania mu renty s tytułu niezdolności do pracy, nawet gdy nie posiada wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego.
Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje także ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. W takiej sytuacji renta przysługuje niezależnie od długości okresu ubezpieczenia wypadkowego oraz bez względu na datę powstania niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową.
Źródło:
– ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o rentach i emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. 2013, poz.1440 t.j. z późn. zm;
– ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych ( Dz.U. 2009 Nr 167 poz.1322 t.j. z późn. zm.)
